De uitdaging van de mensheid in de 21e eeuw is om met de middelen van onze planeet in de behoeften van iedereen te voorzien. Met andere woorden, om ervoor te zorgen dat niemand tekortschiet in de essentiële levensbehoeften. Van voedsel en huisvesting tot gezondheidszorg, terwijl we ervoor zorgen dat we collectief niet onze druk op de levens ondersteunende systemen van onze planeet overschrijden. Hiervan zijn we uiteraard fundamenteel afhankelijk – zoals als een stabiel klimaat, vruchtbare landbouwgrond en een beschermende ozonlaag.
Het blijft een voortdurende uitdaging! Hoe verenig je in één model de economische, de ecologische als ook de sociale uitdagingen? De Britse Kate Raworth visualiseert dit, op een confronterende wijze, met eendonutmodel (basis Rockström et al model).
In een inspirerende TED-talk legt ze uit waar mensen tekortschieten in de essentiële levensbehoeften – en we regeneratieve, distributieve economieën kunnen creëren die kunnen werken binnen de ecologische grenzen van onze planeet.
Het planetair plafond bestaat uit negen ecologische limieten. Indien we deze overschrijden, dan tasten we het milieu zodanig aan dat de aardse systemen onherstelbaar uit evenwicht geraken. De twaalf fundamenten van het sociale stelsel zijn afgeleid van internationaal overeengekomen sociale minimumnormen, zoals vastgelegd in de VN Sustainable Development Goals van 2015. Dit zijn de sociale fundamenten waar we niet onder mogen gaan, anders komen de grondrechten van groepen in het gedrang. Tussen sociale en planetaire grenzen ligt een ecologisch veilige en sociaal rechtvaardige ruimte. Onze toekomst, een veilige en rechtvaardige ruimte waarin onze mensheid zich verder kan ontwikkelen.
Enkele jaren geleden werden voor dit model de toelaatbare ecologische grenzen berekend en dit liet voor 2017 al een problematische “ecologische overshoot” zien voor klimaatverandering, stikstof belasting en verlies aan biodiversiteit dat versneld wordt door het verlies van natuurlijke leefgebieden wereldwijd.
Naast het beeld van 2017 is er ook een tekort aan zuiver drinkwater en dat dat is helaas ook een toenemend probleem voor onze regio. Hoewel er doorgaans vrij veel neerslag valt, kampte Vlaanderen altijd al met waterschaarste. Niet zozeer een gebrek aan regen, maar wel de hoge bevolkingsdichtheid maakt onze regio kwetsbaar. Als je de beschikbaarheid afzet tegen de behoefte aan water, staat Vlaanderen er slechter voor dan zowat elke andere regio in Europa.
Leidt dit donut model tot doemdenken? Dat hoeft niet noodzakelijk, maar het is wel een kompas voor onzeeconomie van de 21ste eeuw. Innovatieve projecten beginnen van de grond te komen en vormen de fundering van een nieuwe mindset en een radicale verandering van ons economisch model. Al deze benaderingen vereisen een langetermijnvisie. Het is absoluut noodzakelijk om af te stappen van het huidige kortetermijndenken dat leidt tot de vernietiging van ecologische en economische waarde.
En om dit mogelijk te maken, hebben we iedereen nodig. Bedrijfsleiders, middenveldorganisaties, burgersmaar ook de overheid. Vraag je af wat kan jij bijdragen? Als bedrijfsleider, als consument, als privépersoon, als medewerker. Wat kun je concreet anders benaderen? Hoe kan je anders gaan denken en handelen?
Ben jij een bedrijfsleider, manager of beleidsmedewerker en wil jij hierover meer weten en hoe je dit “donut-denken” inpast in jouw strategie en dagelijks beleid? Wel, het nieuwe EFQM-model is het enige holistische managementmodel dat rekening houdt met een uitgebreid ecosysteem, de integratie van de Duurzame Ontwikkeldoelstellingen van de Verenigde Naties en Circulaire Economie.
Wil je meer weten, contacteer me – link.
